Vasa Pomorišac

Izvor: Galerija Matice srpske

Mobilisan je 1914. godine ali se odmah predaje Rusima. Posle rata dolazi u Zagreb 1919. godine gde se upisuje na Akademiju za umjetnost i umjetni obrt, kod profesora Ljube Babića i Ferda Kovačevića. Iste godine prelazi u Beograd gde se upisuje u Umetničko zanatsku školu. U London odlazi 1920. gde studira na Kraljevskoj akademiji St. Martin's School of Art zatim se vraća u Beograd gde živi od 1925. do 1935. godine, kada priređuje prve samostalne izložbe. Često odlazi iz Beograda na putovanja u Italiju, Francusku i Englesku.

U Parizu boravi između 1935. i 1939. godine. Predavao je u Kraljevskoj umetničkoj školi u Beogradu, a kasnije je postavljen i za profesora Akademije likovnih umetnosti u Beogradu 1942. a 1950. za profesora Akademije primenjenih umetnosti u Beogradu.

Od 1919. godine učestvovao na brojnim kolektivnim izložbama u zemlji i inostranstvu. Publika je mogla da ga vidi u Londonu, Barseloni, Minhenu, Amsterdamu, Briselu itd.

Sa Živoradom Nastasijevićem u Beogradu 1930. godine osniva grupu "Zograf" koja je postojala do 1940. godine. Udruženje kvalifikovanih likovnih umetnika u Beogradu formira 1926. godine. Od 1940. je član Udruženja "Lada", a 1944. godine postaje član Udruženja likovnih umetnika Srbije (ULUS).

Vasa Pomorišac je verovao da je umetnost organski deo društva. Ona mora biti utemeljena u tradicionalnom stvaralaštvu i takva se suprotstaviti modernizmu koji je stran našem kulturnom mentalitetu. Grupa "Zograf" je oformljena oko ove ideologije i u njoj su bili umetnici iste ili slične orijentacije - slikari Živorad Nastasijević, Zdravko Sekulić, Josip Car, Ilija Kolarović, Svetolik Lukić, Radmila Milojković i arhitekte Bogdan Nestorović i Branislav Kojić.

Vasa Pomorišac. Umetnikova kći. 1938.

Izvor: Galerija Matice srpske

Modernistička kritika ih je doživljavala kao nacionalni anahronizam i stoga neprimerene novom vremenu. Pomorišac je naročito isticao svoju privrženost prošlosti, srpskoj i vizantijskoj, koju je dobro poznavao i koju je u duhovnom smislu unosio u svoje slikarstvo. Često je kopirao freske iz naših srednjovekovnih crkava i manastira koje je izlagao u Londonu i Parizu. Bio je veoma popularan portretista i u tom žanru se često izražavao. U osnovnom, njegov stilski razvoj se kretao od umerenog konstruktivizma, preko neoklasicizma do hladnog, monohromnog kolorizma. Sasvim je posebna i izdvojena pojava u srpskom slikarstvu između dva svetska rata.

Prvi je naš slikar koji je slikao na staklu. Od njegovih mnogih dela ove vrste, koje je izradio u Beogradu, nakon bombardovanja u Drugom svetskom ratu, ostali su samo vitraži u Starom dvoru i u Hotelu Metropol.

Autor je novčanica, u izdanju Narodne banke Jugoslavije, od 100 dinara, koja nosi datum 15. jul 1934, i od 1.000 dinara, sa datumom 6. septembar 1935. godine, koja nije puštena u promet. Na obe novčanice su predstavljene kompozicije nadahnute nacionalnom istorijom. Autor je i novčanice od 1.000 dinara, muškarac i žena u narodnoj nošnji, sa mnoštvom detalja i simbola, ali mračnog kolorita, koja nosi datum 1. maj 1942, u izdanju Srpske narodne banke, za vreme okupacije.

Izvor: Wikipedia